Een zondagavond voor de buis brengt de Luizenmoeder en zondag met Lubach. Twee heel verschillende programma’s om ons dagelijks leven op de hak te nemen. Ze werken allebei met humor. Lubach heeft daarbij ook altijd een boodschap tot betrokkenheid en actie. De Luizenmoeder toont ons een stukje van ons eigen gedrag waar we, min of meer, besmuikt, maar toch wel met een zekere gene om kunnen lachen.

Ze doen me denken aan twee filosofen, de ene is Hannah Arendt en de andere is Søren Kierkegaard. Beide filosofen zetten je aan om iets met je eigen leven te doen. Je kunt niet louter blijven beschouwen en hopen dat de wereld dan een beetje beter wordt. Kant probeerde dat wel en dat leverde ook wel wat op, waaronder allerlei verdragen. Maar de vraag is dan natuurlijk of een stuk papier de wereld significant kan verbeteren.

Misschien geef ik de Luizenmoeder wat veel eer door de serie in verband te brengen met Kierkegaard. De vergelijking viel me vooral op omdat ik een poging deed om meerdere afleveringen achter elkaar te zien. Zeg maar binge-watching. Het lukte me niet om meerdere uitzendingen achter elkaar te zien, door de ergernis die optrad. En dat terwijl één uitzending best leuk is. Ik wissel in ieder geval bij de verschillende personen nog al eens tussen sympathie en antipathie en tussen begrijpelijk en volstrekt onbegrijpelijk. Kierkegaard voert ook verschillende mensen op waarbij ook hij erop gericht lijkt om na de sympathie vooral antipathie op te wekken; een gevoel van ‘het klopt toch niet helemaal’. Zijn filosofie maakt gebruik van de indirecte methode, misschien wel het moderne ervaringsleren. Door een lichte antipathie op te wekken, hoopt hij dat je gaat nadenken over de oorzaak ervan en dat dit als spiegel dient voor je eigen denken en doen.

Lubach lijkt eerder de methode van Arendt te gebruiken. Hij geeft een analyse van de werkelijkheid en vult deze aan met een moreel perspectief en doet vervolgens een oproep tot actie. Dit laatste soms heel concreet en op de persoon gespeeld. Hij vraagt je als kijker om positie in te nemen. Niet alleen in je commentaar maar ook door iets te gaan doen. Hij wekt de interesse, ook voor iets wat door velen als niet interessant wordt beschouwd. Lubach wil dat je actief wordt, dat je je in het publieke domein begeeft, net zoals Arendt je daartoe oproept: laat horen wat je ervan vindt en doe er wat mee. En bijzonder genoeg laat Lubach het zelfs open zodat je zelf kunt beplant wat je moet doen. Ieder moet zijn eigen keuze maken. Zijn acties rondom de verkiezingen zijn prachtige schoolvoorbeelden van interesse wekken en aanzetten tot actie, waarbij de persoonlijke keuze ook persoonlijk blijft. Het partij kiezen is onderdeel van elke daad en uitspraak in de publieke ruimte en Lubach breekt die ruimte voor de kijker open.

Wat mij betreft zijn het twee pareltjes. In een tijd waarin we vooral uitgedaagd lijken te worden om te consumeren en ons terug te trekken in ons stulpje zijn er op zondagavond twee programma’s die de rol van de prediker van de zondagochtend hebben overgenomen: zelfreflectie alla Kierkegaard en handelen alla Arendt. Bezinning in de zuivere zin van het woord: Het persoonlijk opnieuw duiden van jezelf en je omgeving en hier actief mee aan het werk gaan.

Tags: Arendt, Kierkegaard, Lubach